Arcade gaming glorie herleeft in Beeld en Geluid

Een druilerige zaterdagmorgen en een chaos op Utrecht Centraal. De dag begint goed voor een bezoek aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum, waar afgelopen weekend een expositie was te vinden: de Retro Game Experience.

De tentoonstelling is tot stand gekomen onder initiatief van Poppe ten Dolle, werkzaam bij Beeld en Geluid als medewerker. Sinds een paar jaar komt een groep verzamelaars van arcadegames één keer per jaar bijeen om verzamelingen met elkaar te delen. Erik Goetheer, fervent verzamelaar van arcadegames, kwam samen met Poppe op het idee om het grote publiek daar eens bij te betrekken en zo is deze expositie tot stand gekomen. "Gaming en Beeld en Geluid: een perfecte match,", zo dachten ze. Is dat ook zo?

Het museum is niet moeilijk te vinden: het wemelt er van de mensen. Direct valt op waar je voor gekomen bent: bij de deur zijn er al allemaal oude game verpakkingen te zien - variërend van Sega Genesis tot Amiga spellen. Bij binnenkomst zijn er enkele arcadekasten en een grote hoeveelheid oude tv's, waarop je spellen van weleer ziet: Donkey Kong, Street Fighter II en Prince of Persia bijvoorbeeld. Alsof je samen met de andere bezoekers het verleden in bent gestapt.

Er is weinig om je wegwijs te maken wat betreft beschrijvingen van spellen of de geschiedenis ervan. Dat is een gemiste kans, maar het lijkt niet te hinderen voor de bezoekers die gewoon willen spelen. Voor de mensen die niets lievers doen dan moeilijke old-school spellen spelen, is dit duidelijk de zevende hemel.

Zo kun je achter een klein beeldscherm kruipen waar een simpele joystick je opwacht en je de prinses wederom van Donkey Kong moet redden. Als je geluk hebt overleef je de eerste tien seconden maar wordt je vervolgens alsnog door een vat omver gerold. Velen proberen het een aantal keer maar gezien de drukte is het aardiger als je het toch maar opgeeft na tien minuten. Dan kan iemand anders ook even aan de beurt.

Men zegt wel eens dat gamen vroeger vooral een mannending was, en aan het publiek op deze expositie te zien is ook wel duidelijk waarom. Er zijn namelijk nauwelijks vrouwen te bekennen, en degene die er zijn lijken minder enthousiast dan hun wederhelften. Ook zijn er veel vaders met jonge, dolenthousiaste kinderen. Dat is erg gaaf om te zien, vooral omdat het nu niet bepaald spellen zijn die je op de Xbox 360 zou terugzien.

Op het eerste gezegd lijkt er niet meer te zijn dan wat op de begane grond te zien is maar voor de oplettende bezoekers is er twee trappen naar boven een kleine ruimte gevuld met arcademachines. Je waant je in een Amerikaanse arcadehal: het is ontzettend druk en de geur van puberaal zweet is onmiskenbaar. Maar de games zijn er niet minder om.

Zo is er een erg leuk racespel voor twee spelers waarbij je naast elkaar in dezelfde race deelneemt. Nog leuker is een flight simulator. Je zit in een machine en wanneer je opstijgt beweegt dit met je mee. Als je neerstort tril je zowat de stoel uit, wat even vermakelijk als misselijkmakend is.

Zo spelende voel je een beetje hoe leuk het moet zijn geweest, ooit in de gloriedagen van de arcadehallen. Je moet op je beurt wachten omdat het zo druk is, net als vroeger, wanneer je een muntje op de machine legde tot het je beurt was. Gelukkig hoeven de muntjes vandaag niet, maar de ervaring - de experience uit de titel van de expositie - wordt hier echt gevat.

Behalve simpelweg gamen zijn er ook nog een aantal activiteiten georganiseerd. Zo is er al de hele dag een competitie voor de hoogste score bij Donkey Kong gaande, misschien niet iets waar je je aan wilt wagen als je in level één al vastloopt.

Ook is er een discussiepanel over de terugkeer van retro gaming onder leiding van Steven Saunders van Gamekings. De discussie gaat over gelijkenissen tussen het verdienmodel van arcadegames (nog een muntje erbij) en dat van sociale free-to-play games waarbij gamers vaak moeten betalen voor extra content. De sprekers zijn Peter Driessen, CEO van Spil Games, Melinda Jacobs, Onderneemster en User Experience Designer, David Nieborg, game onderzoeker bij de UvA en journalist, en Eric Diepeveen, gamedesigner bij Stolen Couch Games.

Het onderwerp nodigt uit tot verschillende inzichten en discussies maar daar blijft het panel helaas een beetje hangen. Eigenlijk is iedereen het er wel over eens dat het verdienmodel van free-to-play spellen gelijkenissen vertoont met de arcadespellen van vroeger. De enige discussie die dan ook ontstaat, is over de toekomst van gaming in zijn algemeen. Nieborg denkt dat de industrie gedomineerd gaat worden door grote bedrijven die een monopoliepositie op de markt hebben en dat onafhankelijke ontwikkelaars het hierdoor moeilijk gaan krijgen. Driessen is het hier duidelijk niet mee eens maar beide partijen ontbreekt het aan doorslaande argumenten.

Na de discussie is er meer te doen. Zo is er een vertoning van de documentaire The Video Craze, over de gloriedagen van de arcadegames en de mensen die nu arcadespellen verzamelen. Ook zogenaamde Amerikaanse 'Barcades' komen aan bod. De perfectie combinatie volgens velen: een biertje in één hand en een joystick in de andere.

Terwijl je achter een man van rond de vijftig staat die maar niet wil ophouden met Space Invaders spelen, voel je je echt alsof je in een arcadehal van weleer staat. Het doel van de expositie om mensen retrogaming te laten proeven is dan ook zeker gelukt in deze warme, drukke hal vol arcadegames. Hopelijk is er volgend jaar weer een poging om de prinses van Donkey Kong te redden!