Lightning Returns: Final Fantasy XIII review
Als de gesmeerde bliksem.
Wat zoek jij in een Final Fantasy-game? Bouw je graag een band op met een groep excentrieke personages, een fundament dat sinds het tweede deel al aan de reeks ten grondslag ligt? Dan is Lightning Returns: Final Fantasy XIII niet de game die je zoekt. Deze titel staat zo ver van conventionele Final Fantasy-elementen dat zelfs het logo niet meer in het iconische Runic MT-font is gedrukt. Maar is dat een inherent slechte eigenschap? De vraag blijkt niet of Lightning Returns een goede Final Fantasy- game is, maar of dit gewaagde experiment überhaupt geslaagd is.
Het is moeilijk Square Enix van luiheid te betichten, wanneer je merkt hoe radicaal anders Lightning Returns in elkaar steekt. "Wanneer kunst stopt te innoveren, verliest het alle betekenis die het ooit had," mijmert Lightning in een van de laadschermen. "Als je enkel dezelfde acties, dezelfde woorden en dezelfde liedjes herhaalt, ben je maar een tandwiel in een beproefde machine." Een opvallende uitspraak in een game die meermaals muziek, personages en vijanden uit de voorgaande delen recycleert. Maar daar houdt de vergelijking ook op.
Lightning Returns: Final Fantasy XIII is een game die wordt gedreven door zijn wereld, niet door zijn karakters. Daarin vergelijkt het team de game met Dark Souls, waarmee wel meer overeenkomsten zichtbaar zijn. Het is dan ook de spelwereld die meteen de show steelt. Het lineaire karakter van de voorgangers is volledig verdwenen. Je bepaalt zelf welke gebieden je als eerste bezoekt en welke opdrachten je voltooit. In die volgorde staat niets vast. Door die vrijheid speel je daadwerkelijk een game en niet slechts een interactieve film.
Ironisch genoeg is Lightning zelf het grootste slachtoffer van deze aanpak. Het team wil nu de menselijke kant van deze stoïcijnse soldaat belichten. Het script probeert dat wel degelijk, bijvoorbeeld door grapjes te maken over de kookkunsten van Lightning. Of door haar in beschamende situaties te duwen, wanneer een vrouw in een chocobo-pak de stoere heldin vraagt 'meow-meow, choco-chow' te zeggen. Maar dankzij een verveeld klinkende stemactrice die iedere zin op dezelfde monotone manier opdreunt, schieten deze momenten hun doel voorbij. De conversaties en situaties pakken vaak onhandig en soms zelf gênant uit.
In de wereld van Nova Chrysalia ben je vooral van hot naar her aan het rennen en word je constant van het kastje naar de muur gestuurd. Al vroeg in de game dien je zonder enig aanknopingspunt vier cijfers te vinden die door de hele stad verspreid zijn. Niet veel later kam je deze opnieuw uit om alle telefooncellen te vinden. En later nog een keer om twaalf klokken te onderzoeken. In een andere stad bezoek je vervolgens alle restaurants en vuurwerkstandjes. De ene saaie taak volgt de andere op, waardoor de opdrachten al snel aanvoelen als vervelende klusjes.
Toch doe je ze het liefst zoveel mogelijk, want het is aan Lightning om wensen te vervullen voor de wereld vergaat. De rode draad door Lightning Returns is het vinden van zoveel mogelijk personen die hulp nodig hebben en bepalen welke opdrachten de moeite waard zijn voor de tijd op is. Letterlijk: een constante timer tikt genadeloos door. Er zit een tijdslimiet op de hele game. Lukt het je niet de belangrijke verhaalopdrachten binnen de tijd af te ronden, dan is het Game Over en start de game opnieuw.
De tijdsmechaniek is gebaseerd op de echt bestaande doemdagklok. De alsmaar voortschrijdende tijd heeft zeker voordelen. Zo zit de vaart er hier goed in, in tegenstelling tot de meeste games in het RPG-genre zit. Wanneer het je lukt alle afspraken binnen de tijd te halen, voel je je zeker voldaan. Alsof je een uurtje eerder naar huis mag om het weekend vroeg te beginnen. Dat heeft ook een zekere verslavende factor: nog even snel wat monsters doden, nog eventjes die opdracht voltooien voor de klok middernacht slaat.
Maar de klok werkt ook op de zenuwen, omdat het vaak niet duidelijk is wat een opdrachtgever van je verwacht. Zo is een meisje haar knuffel kwijt, maar je krijgt geen enkele hint over de mogelijke vindplaats. Bijgevolg ren je het grootste gedeelte van de tijd als een kip zonder kop rond. Alsmaar hopend dat je het voorwerp niet voorbij rent en dat je er toch per ongeluk tegenaan loopt. Ondertussen tikt de klok verder en blèrt Hope constant in je oor: "Lightning, je hebt nog maar een uur voor de dag voorbij is"! "Light, je hebt nu nog een half uur, schiet op!" Om je haren bij uit je hoofd te trekken.
Lukt het je wel de opdracht te voltooien, dan is je beloning een verhoging in statistieken. Het is de enige manier om sterker te worden, want van de gevechten krijg je dit keer geen ervaringspunten. Ook dat heeft voor- en nadelen: grinden is nooit nodig, maar vijanden staan vooral in de weg omdat ze weinig meer opleveren dan een beetje tijdwinst. Je raakt hen daardoor al snel zat.
Aan het vechtsysteem zelf ligt het niet, want daarover is duidelijk het meest nagedacht. Het team bedacht traditiegetrouw eerst het systeem en daarna pas de rest van de game. Ook hier zijn de Dark Souls-invloeden op een positieve manier zichtbaar. De aanvallen van de vijand lezen, zwakke plekken uitbuiten en op tijd verdedigen zijn van levensbelang. Simpelweg op de aanvalsknop rammen wordt genadeloos afgestraft. Koppel dat aan een schijnbaar eindeloze garderobe aan outfits die je zelf samenstelt met tientallen vaardigheden, en het resultaat is een systeem dat niets aan diepgang verliest en toch actievoller aanvoelt.
Je haalt het meeste plezier uit Lightning Returns: Final Fantasy XIII als je er zo blind mogelijk in gaat en je verwachtingen inperkt. Als je open staat voor iets nieuws en het beste presteert onder tijdsdruk, dan heb je alle vrijheid de wereld naar je hand te zetten. Maar dat verbloemt niet dat veel designkeuzes irriteren en dat je je vooral een klusjesman voelt, die de ene na de andere saaie opdracht krijgt. Als een tandwiel in een bedroefde machine, toch, Lightning?
Lightning Returns: Final Fantasy XIII is verkrijgbaar voor de PlayStation 3 en de Xbox 360. Neem ook eens een kijkje in onze Lightning Returns: Final Fantasy XIII guide.