Outlast: Whistleblower review
Alle remmen los.
Horrorgames die van begin tot eind eng blijven zijn zeldzaam. Er ontstaat doorgaans snel gewenning en een routine, zeker wanneer je tot de tanden gewapend bent. Ontwikkelaar Red Barrels slaagt er vorig jaar met Outlast echter wel in een titel uit te brengen die je direct bij de strot grijpt en je niet meer loslaat tot de zinderende finale is voltrokken. Op die ervaring voortborduren met een downloadbare uitbreiding is dan ook gevaarlijk. Valt de gameplay met Whistleblower door die extra uurtjes alsnog door de mand?
Enter Waylon Park, een medewerker van het Mount Massive Asylum die als klokkenluider de mensonterende praktijken van de instelling aan het licht brengt. Het verhaal start als proloog, maar loopt al snel parallel aan de hoofdgame. Doordat je nu deels voor de vijand werkt, geeft Red Barrels spelenderwijs een kijkje achter de schermen van het gesticht. Eens de aftiteling over het scherm rolt, is het cirkeltje verhaaltechnisch mooi rond. Na de cliffhanger van de hoofdgame krijg je nu een einde waarmee je Outlast met een geruster hart opzij legt.
Met Whistleblower probeert de studio niet zozeer opnieuw te verrassen dan wel de meest gehoorde kritiek ter harte te nemen. Om minder in herhaling te vallen, is de 'rondneuzen, wegrennen en verstoppen' tendens duidelijk minder sterk aanwezig. De kat-en muisspelletjes met de gebroken patiënten die het gros van de hoofdgame beslaan, zijn hier uiterst schaars. Eens je wel oog in oog komt met een vijand, dan is het vaker tegen het soort sadistische dokter uit het origineel. Er zijn minder tegenstanders, maar ze hebben meer persoonlijkheid.
Hoewel de studio deze aanvaringen wil opschudden zodat ze minder voorspelbaar zijn, pakken ze toch vaak op dezelfde manier uit. Een vijand komt de kamer binnen door een deur die eerder gesloten was, je sluipt om hem heen en je gaat door die deur verder naar een nieuwe vleugel van het pand. Hier merk je dat de rek toch langzaamaan uit het spelprincipe raakt. Wegrennen door de donkere krochten met niets meer dan je camera met nightvisionstand is nog altijd een paniekerige toestand, maar ondertussen weet je ook beter hoe de game werkt en waar je veilig bent.
Omdat er minder directe confrontaties zijn, is de spanning minder constant om te snijden dan in de hoofdgame het geval is. Je speelt minder met ingehouden adem, loopt minder op je tenen en verwacht niet meer om iedere hoek een nieuw gevaar. Het grootste deel van deze uitbreiding voelt dan ook meer aan als een rit door een spookhuis, waar het gesticht wederom schittert als griezelige setting.
Nog altijd loodst de studio je telkens precies naar die plaatsen waar je net niet wilt zijn. Zo ren je de pikdonkere kelder in waarvan je net nog hoorde dat er iets huist wat je het beste vermijdt. Na een klopjacht waarbij je twee gekken achter je aan krijgt, sta je er plots. De opzwepende muziek stopt en het is ineens muisstil. Iedere keer wanneer je jezelf even veilig waant, wordt de vrijheid uit je handen gegrist en kom je in alsmaar gruwelijkere en perverse situaties terecht. Zo wordt duidelijk dat Whistleblower op een ander niveau opereert dan zijn voorganger en veel meer teert op puur choqueren.
Red Barrels gooit alle remmen los om het je zo ongemakkelijk mogelijk te maken. Al snel kom je langs een masturberende patiënt die hees hijgend in zijn behoeftes voorziet boven de bebloede en verwrongen lichamen van dode bewakers. Je kijkt toe hoe iemand tussen zijn benen wordt gestoken met een roestig mes, waarna hij met zijn hoofd in een cirkelzaag eindigt. Even later lig je zelf vastgebonden en poedelnaakt op een bloederige operatietafel, overgeleverd aan de bizarre fantasieën van een doorgeslagen en uit de kluiten gewassen moederskindje. Meer dan eens waan je jezelf in een Saw of Hostel-film.
Whistleblower kent weinig grenzen, en slaagt er daardoor op een subtiel andere wijze in om je aan het scherm gekluisterd te houden. Het opzoeken van je eigen grenzen is immers wat horrorfilms en -games aantrekkelijk maakt. Red Barrels voorziet in die morbide fascinatie door je te alsmaar te vragen hoe ver je kunt gaan. Het is de stille kracht achter de ervaring die er voor zorgt dat je ook deze extra portie horror in één ruk uitspeelt. De uitbreiding die niet per se nodig was, heeft zo toch nog meerwaarde.
Outlast: Whistleblower is nu verkrijgbaar voor de pc en PlayStation 4 behoort tot Eurogamer Benelux' lijst van beste PS4 games. Om de uitbreiding te spelen dien je ook de originele game in bezit te hebben.