Sony PlayStation 4 Pro review
Gedetailleerde analyse van de nieuwe PS4.
Sony neemt met de PlayStation 4 Pro release een risico. Niet alleen introduceert het bedrijf nieuwe hardware in het midden van een traditionele consolecyclus, maar is ook een nieuwe televisie vereist om optimaal van de verbeteringen te genieten. De PS4 Pro is gebouwd met de nieuwe Ultra HD 4k schermen in het achterhoofd en biedt een upgrade van zowel de GPU als CPU tegenover de huidige PS4. Dat kan spectaculaire visuele verbeteringen opleveren, en zelfs titels die niet specifiek voor de PS4 Pro gemaakt zijn, vertonen duidelijke vooruitgang. Reken daar het redelijke prijskaartje bij en de PlayStation 4 Pro wordt een aanlokkelijk apparaat.
Dat wil echter niet zeggen dat de Pro voor bestaande PS4-gebruikers een totaal nieuwe ervaring biedt. De console gebruikt dezelfde designtaal als de pas gelanceerde CUH-2000 PS4 Slim, en de console opstarten en door de menu's navigeren levert bijna dezelfde ervaring. Nergens wordt de upgrade expliciet vernoemd, buiten dan in de 2160p ondersteuning voor video-output en het informatiescherm dat aantoont of je scherm HDR-compatibel is.
Sony wil daarmee duidelijk maken dat de standaard PS4 en de PS4 Pro deel uitmaken van dezelfde familie. Dat leidt echter ook tot enige verwarring. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk als je een game laadt of die PS4 Pro-ondersteuning heeft. Nergens wordt aangeduid voor welke van je games een upgrade-patch beschikbaar is. Dat is een gemiste kans van Sony om gamers opnieuw van hun collectie met een hogere frame-rate of 4K-support te laten genieten.
| Standaard PS4 | PS4 Pro | Verbetering | |
|---|---|---|---|
| CPU | 8 Jaguar cores aan 1.6GHz | 8 Jaguar cores aan 2.1GHz | 1.3x |
| GPU | 18 Radeon GCN compute units aan 800MHz | 36 verbeterde GCN compute units aan 911MHz | 2.3x FLOPs |
| Geheugen | 8GB GDDR5 aan 176GB/s | 8GB GDDR5 aan 218GB/s | 24% meer bandbreedte, 512MB meer bruikbaar geheugen |
PlayStation 4 Pro: installatie en prestatieverbeteringen bij oudere games
De installatie van de PS4 Pro en de migratie van de data van je standaard PS4 naar de nieuwe console is relatief eenvoudig. Omdat de Pro dezelfde front-end als het standaardmodel gebruikt, communiceren beide apparaten makkelijk met elkaar. Er zijn twee opties: een back-up op een externe harde schijf maken en vervolgens op de Pro herstellen, of met behulp van een LAN-kabels de data via je thuisnetwerk migreren. De laatste optie neemt echter meer tijd in beslag dan een back-up overzetten. Het is niet mogelijk om je oude HDD simpelweg uit je standaard PS4 te halen en in je Pro te stoppen. Die harde schijven zijn immers encrypted met een unieke code per console.
In tegenstelling tot de Xbox One S biedt de PlayStation 4 Pro geen kleine prestatieverbeteringen bij oudere games. Mark Cerny, lead architect van de PS4 Pro, maakte dat een tijd geleden al duidelijk en dat wordt ook in de finale hardware duidelijk. De PS4 Pro gaat in 'base mode' bij oude games die geen Pro patch hebben.
Tijdens het spelen van oude en huidige PS4-games gebruikt de nieuwe GPU slechts de helft van de compute units en aan dezelfde snelheden als die in een standaard PS4 (800MHZ in plaats van 911Mz). Een prestatietest van Project Cars toont aan dat het standaard en het Pro PS4-model identiek presteren. Compatibiliteit is immers de eerste bekommernis van Sony, al had de optie om de volledige rekenkracht van PS4 Pro te benutten zeker een meerwaarde geweest. Het zou trouwens niet de eerste keer zijn dat Sony die optie had kunnen voorzien: de PS2 introduceerde extra texture filtering tijdens het draaien van PS1-games via backward compatibilty. Die feature kwam wel met de duidelijke mededeling om die opties op eigen risico te gebruiken.
Stroomverbruik
'Base mode' is ook interessant vanuit het oogpunt van stroomverbruik: hoewel de helft van de GPU wordt uitgeschakeld, verbruikt de PS4 Pro meer energie dan de nieuwe CUH-2000 PS4 Slim. Toch is de nieuwe hardware efficiënter dan het standaard CUH-1000 PS4-model en is het algemene stroomverbruik van de Pro fascinerend. De nieuwe processor is met de FinFET transistor-technologie vervaardigd, waardoor de prestatie per watt een grote verbetering tegenover de originele PS4 toont.
Als je een game met volledige Pro-ondersteuning speelt, verbruikt de Pro slechts 10W meer dan een standaard PS4-model die een gewone titel speelt. Dat verklaart de verhoging naar 310W en de nieuwe stroomkabel. Let daarbij wel op dat 310W de capaciteit van de interne voeding aangeeft. In de praktijk verbruikt de Pro ongeveer de helft tijdens het spelen van games met Pro-ondersteuning.
| PlayStation 4 stroomverbruik (watts) | PS4 Pro CUH-7000 | PS4 Slim CUH-2000 | PS4 Launch CUH-1000 |
|---|---|---|---|
| Front-End (Online, Disc Install) | 75 | 75 | 89 |
| Front-End (Online, Downloading) | 71 | 71 | 80 |
| Rest Mode (Online, Downloading) | 58 | 46 | 73 |
| Project Cars (Base Mode) | 104 | 84 | 138 |
| Project Cars (Base Mode) | 104 | 84 | 140 |
| InFamous First Light | 155 (4K) | 80 (1080p) | 148 (1080p) |
Is de PlayStation 4 Pro echt een 4K-console?
We hebben een heleboel games met Pro-ondersteuning getest, maar de lijst van titels die de nieuwe hardware ondersteunen blijft groeien. Toch kunnen we al enkele dingen concluderen en trends waarnemen. Bijna elke game met Pro-ondersteuning draait aan een hogere resolutie. Dat resulteert in super-sampling op een 1080p scherm (later meer daarover) en meer details op een 4K-scherm.
Op zijn beste zijn de PS4 Pro 4K-outputs erg goed. Er zijn games beschikbaar die aan een native 4K-resolutie draaien, zoals Mantis Burn Racing en Skyrim Special Edition, maar de sleutel om moderne games in 4K te tonen zit in de next-gen upscaling technologie. Checkerboarding bijvoorbeeld transformeert een 2x2 pixel block in een 4x4 gebied met behulp van 2x 1080p resolution scaling. Rise of the Tomb Raider is een van de beste 4K-games die we op de Pro hebben gezien. De game gebruikt checkerboarding, maar dat is bijna onzichtbaar voor het blote oog. In de praktijk is het beeld bijna niet te onderscheiden van een native 4K-resolutie en tijdens bewegende beelden ziet het er prachtig uit.
Checkerboarding neemt echter vele vormen en verschillende resoluties aan. InFamous First Light draait bijvoorbeeld aan 1800p, terwijl Deus Ex: Mankind Divided dynamic scaler en checkerboarding gebruikt. Het is duidelijk dat de meeste ontwikkelaars nog niet gewend zijn om die technieken te gebruiken. De resultaten variëren dan ook nog sterk.
De grote verrassing is dat Naughty Dogs Uncharted 4 Pro patch conventionele upscaling gebruikt, maar tegelijk ook temporal super-sampling en anti-aliasing toepast. De basisresolutie is echter slechts 1440p en hoewel dat het een mooi game blijft, ziet het er op een 4K scherm relatief 'zacht' uit. De multiplayer krijgt daarnaast een verbetering van 900p tot 1080p.
Hetzelfde geldt voor Titanfall 2: ook hier wordt een dynamic scaler gebruikt die tot 1440p gaat. Opnieuw zorgt TSAA er echter voor een verbetering van de beeldkwaliteit, maar blijft het minder scherp dan bij checkerboarding.
Call of Duty Modern Warfare Remastered draait aan 2880x1620 en wordt door sterke post-processing ondersteund. Opnieuw is het resultaat zachter dan we van een 4K-presentatie verwachten, maar het blijft een serieuze verbeteringen tegenover 1080p.
Ontwikkelaars hebben bovendien hun eigen 4K upscaling-oplossing. Zo gebruikt Insomniac een zelf ontworpen temporal injection-techniek in Ratchet and Clank. Daarmee ziet een mooie 1080p-game voor een standaard PS4 er scherp en helder uit in 4K.
Dus, is de PlayStation 4 Pro echt een 4K-gameconsole? Dat antwoord varieert naargelang de game die als voorbeeld wordt genomen. Op zijn beste zijn de resultaten verbluffend: Rise of the Tomb Raider en Call of Duty Infinite gebruiken beide checkerboarding tot 2160p en leveren resultaten die ondanks de gelimiteerde GPU-kracht toch opmerkzaam zijn vergeleken met de krachtigste pc-hardware.
Bij andere games kan het resultaat echter wat zacht uitvallen, maar de presentatie blijft een betekenisvolle upgrade tegenover de standaard PlayStation 4-hardware. Toekomstige games zoals Horizon Zero Dawn en Days Gone suggereren bovendien dat de console van 400 euro een goede 4K-ervaring kan afleveren.
Een belangrijk onderdeel van het 4K-pakket is HDR (high dynamic range). De PS4 Pro heeft een HDR-modus in zijn front-end ingebouwd, maar dat is geen garantie dat games de techniek ondersteunen. In praktijk zijn games met HDR-functie nog fel in de minderheid.
In games met een HDR-optie vind je een optie in het optiescherm, zoals bij InFamous First Light, Deus Ex Mankind Divided en Uncharted 4. De resultaten van HDR zijn echter sterk afhankelijk van de kwaliteit van je scherm.
Tijdens persevenementen van Sony werden de games op geavanceerde ZD9-schermen getoond. Dat is een van beste en duurste schermen die je momenteel kunt kopen. Op onze Panasonic DX750 ziet de HDR-functie van Uncharted er alsnog vrij subtiel uit. Welk HDR-scherm je het best voor gaming koopt, is vandaag de dag echter nog moeilijk in te schatten. De kwaliteit van HDR lijkt momenteel nog recht evenredig met de hoeveelheid geld die je wilt spenderen.
Wat met 1080p gaming?
Met de nadruk op hogere resoluties vrezen gamers dat de PS4 Pro weinig voordelen biedt voor hen die geen 4K-scherm hebben. In de praktijk hangt dat van game tot game af. Op een basisniveau is super-sampling een standaard. In dat proces wordt een hogere resolutie naar een lage 1080p-resolutie omgezet. Dat klinkt niet spannend, maar het levert mogelijk wel een verbetering in beeldkwaliteit op. Dat hangt sterk samen met hoe goed dat de anti-aliasing in de standaard PS4-editie was. Bij games die er al erg goed uitzien, zoals Uncharted 4, is de verbetering relatief klein. Bij andere titels kan het verschil echter flink beter zijn.
Rise of the Tomb Raider heeft op de standaard PlayStation 4 last van pixel-popping en artefacting. De PS4 Pro lost met super-sampling al die problemen op. Bovendien profiteren games met een dynamische resolutie zoals Titanfall 2 ook aanzienlijk van de extra rekenkracht.
Sony's technische voorwaarden vereisen dat PlayStation 4 Pro games aan dezelfde (of een betere) frame rate draaien dan de standaard PS4-versie. Dat dit niet altijd even makkelijk is, bewijst Mantis Burn Racing. De game lijdt in 4K aan enkele frame drops, terwijl in 1080p alles vlot verloopt. Uncharted 4 dropt daarentegen op net dezelfde plaatsen in de game frames als op de standaard PS4. Geen echte verbetering of achteruitgang dus.
Maar er zijn ook games met prestatieverbeteringen. Call of Duty Modern Warfare Remastered bijvoorbeeld draait aan een constante 60fps in een 1620p-resolutie, dus de PS4 Pro biedt tegelijk een betere prestatie en beeldkwaliteit. Bij andere games kiezen ontwikkelaars dan weer om de resolutie op 1080p te houden, maar de frame rate te verbeteren.
De inFamous-ports van Sucker Punch tonen die functionaliteit in de praktijk. Tijdens onze initiële tests met First Light draait de game heel wat vlotter met een bijna constante 60fps. Ook bij Rise of the Tomb Raider vertoont de unlocked frame rate een opmerkelijke prestatieverbetering.
Andere titels richten zich bij 1080p enkel op visuele verbeteringen. Epics Paragon bijvoorbeeld verhoogt de resolutie van 900p naar full HD en voegt nieuwe grafische effecten toe. Mass Effect Andromeda zou zowel over een 1800p checkerboard mode als een enhanced 1080p mode beschikken. Dergelijke opties zijn ook bij andere Frostbite-games wenselijk, maar patches voor FIFA 17 en Battlefield 1 zijn nog niet bevestigd.
Van ons perspectief komt de ideale PlayStation 4 Pro pas echt op een 4K-scherm tot zijn recht. Maar aangezien de markt en de technologie nog in een transitieperiode zitten, kunnen we ervan uitgaan dat op korte termijn de meeste PlayStation 4-consoles nog gewoon op een full HD scherm zijn aangesloten.
Daarom hopen we dat de meer ontwikkelaars met hun games dezelfde route kiezen als Rise of the Tomb Raider: een veelzijdigheid aan opties om de verbeterde GPU in 1080p optimaal te gebruiken. Maar omdat de CPU slechts een kleine prestatieverbetering biedt, is het te veel gevraagd om oudere titels naar 60fps op te trekken.
Sony PlayStation 4 Pro - het Digital Foundry verdict
Lost de PlayStation 4 Pro de beloftes en marketing van Sony in? Over het algemeen beschouwd wel. Op zijn beste momenten is de nieuwe hardware in staat om overtuigende native 4K-resultaten neer te zetten. Vergelijk Rise of the Tomb Raider op een Pro met een high-end pc en je ziet nauwelijks een verschil: de scherpte van 4K is aanwezig, de visuele details zijn intact en de frame-rate draait vlot. Het feit dat dat kan op een apparaat van 'maar' 399 euro maakt het nog indrukwekkender.
Het is duidelijk dat de technologie aanwezig is om de PS4 Pro goed in de 4K-wereld te laten werken, maar de launch software toont ook dat de overgang niet helemaal soepel zal zijn. Veel games draaien aan een 1440p resolutie. Uncharted 4 bereikt geen 4K- en zelfs geen 1800p-resolutie. Dat is opmerkelijk aangezien de game bekend staat als het vlaggenschip van de PlayStation 4-technologie. In de praktijk ziet de game er echter fantastisch uit en moderne rendering-technieken maken de link tussen pixel count en beeldkwaliteit steeds vager.
We verwachten dat de implementatie van Pro-features in de toekomst nog verbetert. De toekomstige first party-games (Horizon Zero Dawn, Days Gone) zien er sensationeel uit, maar het kan nog een tijdje duren vooraleer ontwikkelaars de nieuwe hardwaremogelijkheden optimaal gebruiken. Maar zelfs nu al is één ding duidelijk: voor een relatief kleine meerprijs koop je heel wat meer kracht.
Als je nog geen PlayStation 4 console hebt en van plan bent om een te kopen, dan is de Pro een logische keuze. Je krijgt twee keer zoveel GPU-kracht, een snellere CPU, ondersteuning voor toekomstige streaming- en displaytechnologieën en een dubbel zo grote harde schijf. De standaard PS4 wordt bijna overbodig, en Sony zal met enkele sterke bundels moeten komen om het standaardmodel nog aanlokkelijk te maken.
Maar als je al een PS4 hebt, is de keuze om te upgraden ingewikkelder. Er zijn geen exclusieve games en huidige titels draaien alleen beter als ontwikkelaars met een patch ondersteuning bieden. De nieuwe hardware maakt je huidige PlayStation 4 dus niet overbodig. Als je echter over een 4K-scherm beschikt of van plan bent om een te kopen, wordt de upgrade heel wat logischer en waardevoller. Geef je echter veel om beeldkwaliteit en prestatie? Dan is het moeilijk om te negeren dat er een console is die beter is dan die die je nu hebt. En als meer games dezelfde verbeteringen krijgen zoals ze in Rise of the Tomb Raider worden getoond, is de PlayStation 4 een essentiële aankoop.