Retrofiel - Final Fantasy 7 leerde mij dat games verdomd kunnen ontroeren
Spoiler alert!
Pas op! Dit artikel bevat spoilers als je de originele Final Fantasy 7 nog niet gespeeld hebt en daardoor mogelijk ook spoilers voor toekomstige Final Fantasy 7 Remake-delen.
Vroeger, toen alles beter was... Toen je Cloud nog niet in de cloud maar op een memorycard moest opslaan. In Retrofiel gaat een van de redacteurs van Eurogamer Benelux terug naar de goede oude tijd. Met het oog op het 25-jarige jubileum van Final Fantasy 7 blikt Yvo terug op zijn favoriete game aller tijden.
Diep afgedaald in de Forgotten City krijg ik het flink voor mijn kiezen. Na een flinke zoektocht tref ik Aeris (Aerith) dan eindelijk aan. Ze is verzonken in een gebed, maar haar groene kijkers en stralende glimlach onthullen oprechte blijdschap voor ons weerzien. De onheilspellende muziek onthult daarentegen ook de aanwezigheid van een ongewenste gast. Met zijn enorme Masamune daalt Sephiroth neer op Aerith, maar er volgt geen gevecht. Hij rijgt haar namelijk zonder genade direct aan zijn zwaard. Van achteren, de lafaard. En na wat profetische wartaal knijpt hij er alweer tussenuit. Had ik al gezegd wat voor een ongelooflijke lafaard hij is? Maar wat maakt het uit. Het kwaad is geschied. Aerith is dood.
Even later volgt een cutscene die mij voor altijd zal bijblijven. Er gebeurde namelijk iets wat ik nog nooit in een game ervaren heb. Terwijl Cloud het levenloze lichaam van Aerith in de dieptes van de Lifestream laat afzinken, zit ik met een bibberende pruillip tegen de tranen te vechten. "Wat krijgen we nou? Kom op hé, jankerd. Het is maar een computerspelletje." In mijn hoofd spreek ik mezelf streng toe, maar het mag niet baten. Een traan biggelt langzaam over mijn wang. Het definitieve afscheid van Aerith ontroert me op een manier die ik toen nog nooit in een game had ervaren. Het is Bambi all over again, maar dan op mijn PlayStation in plaats van in de bioscoop.
Ik ben hierin geen uitzondering, want er is redelijk wat consensus dat dit een van de grootste WTF-momenten in gamegeschiedenis is. Maar waarom voelt Aeriths dood in Final Fantasy 7 als een klap in het gezicht? Dat heeft alles te maken met de weg ernaartoe.
In de game kruip je in de huid van Cloud, een introverte huurling die het niet onder stoelen en banken schuift de militante groep Avalanche alleen voor het geld te helpen. En niet zomaar een huurling, maar zowaar een ex-SOLDIER 1st Class. Hij is van nature geen prater, maar heeft geen moeite om zo nu en dan een sneer uit te delen. Gereserveerd, onbehouwen en arrogant. Laten we er niet omheen draaien: Cloud is in het begin van de game gewoon een hork. Dat is verder prima, want hij weet van wanten. Het is echter allemaal een façade, blijkt later. Hij is immers zichzelf niet. Of beter gezegd: ik speel als Cloud, dus ik ben mezelf niet.
Aerith is wat dat betreft een tegenpool. In tegenstelling tot Cloud is zij vrolijk, sociaal en betrokken. Hoewel dat zeker niet voor iedereen geldt, is ze iemand die ik al snel mag. Er zit namelijk totaal geen kwaad in haar. Niet naïef en onnozel op een vreselijk irritante manier (ik kijk naar jou, Vanille), maar puur. Aerith is echter meer dan een onschuldig bloemenmeisje met wat leuke magische trucjes. Gedurende de game leer je steeds meer over haar bizarre achtergrond en onfortuinlijke lot als Ancient. Ze draagt dus ook een onmenselijke last op haar schouders. Maar Aerith is bovenal clever, want ze prikt moeiteloos door Clouds bullshit heen.
Wat dat betreft klopt de stelling dat tegenpolen elkaar aantrekken. In Midgar ontmoeten Cloud en 'Flower girl' elkaar voor het eerst. Ik probeer het als ingehuurde bodyguard zakelijk te houden, maar direct vanaf het begin weet ze me op speelse wijze in te pakken. In de Slums sleurt de losse Aerith me steeds meer uit mijn comfortzone, met de kolderieke verkleedpartij in de Don Corneo-verhaallijn als meest evidente voorbeeld. Verder in de game is er zelfs een sidequest waar we in Gold Saucer op date gaan. Aerith geeft heldere signalen af waarbij de vage grens van 'meer dan vrienden' duidelijk is gepasseerd. Het is vertederend te zien hoe de warmte van Aerith ijsrots Cloud steeds meer ontdooit.
Het opbouwen van een band gaat verder dan alleen in het verhaal. De synergie wordt namelijk versterkt door Aeriths aandeel in de gameplay. Alle Final Fantasy 7-personages hebben zo hun specialiteiten, maar de rolverdeling in de turn-basedgevechten is niet in beton gegoten. Dat geldt echter niet voor Aerith. Haar wapens, Materia en Limit Breaks zijn hoofdzakelijk gefocust op healen en reviven. Hoewel ze dankzij haar sterke Magic Power prima kan aanvallen, heeft ze in de eerste plaats een ondersteunende rol. Ze is de aorta die het team in leven houdt.
Aerith is op meerdere vlakken een onmisbare schakel die Cloud - ik dus - het beste uit zichzelf doet halen. Wanneer ik uiteindelijk machteloos Aeriths dood aanschouw, is dat op een bijzonder pijnlijk moment. Haar executie gebeurt niet na een paar uurtjes spelen, maar wanneer ik zeker 15 tot 20 uur verder ben. We hebben samen monsters verslagen, quests doorlopen en minigames voltooid. We hebben samen een band opgebouwd. En dat alles wordt totaal onverwachts uit mijn handen gerukt. Ik heb geen invloed op Aeriths dood en kan het met geen mogelijkheid voorkomen. Het is klote, het is oneerlijk, het is ontzettend wrang.
Het is een bewuste keuze van de makers van Final Fantasy 7 geweest. Een van de thema's in de game is 'leven'. Om dat echter onvervalst te kunnen inbeelden, moet je ook de dood portretteren. Het team is er met verve in geslaagd om Aeriths verlies respectabel als een leegte te laten voelen. Iets waar we met dierbaren in het echte leven vroeg of laat ook mee te maken hebben. Ik heb uiteindelijk de draad weer opgepakt en in totaal meer dan 70 uur in de game gestoken, om Sephiroth moeiteloos over de knie te leggen en gerechtigheid te laten zegevieren. Een voldaan gevoel dat zonder de onvermijdelijke opoffering van Aerith nooit zo lekker was geweest. Aeriths dood heeft de spirit om door te gaan altijd in leven gehouden.
Wat er bijna 25 jaar geleden in de Forgotten City gebeurde, heeft mijn blik op games voorgoed veranderd. Er zijn talloze mensen die de originele Final Fantasy 7 nog nooit gespeeld hebben, maar wel met de remake aan de gang gaan. Wanneer ze gezegend zijn dat director Tetsuya Nomura het fatale lot van Aerith intact houdt én ze dit wonder boven wonder spoilervrij kunnen ervaren, dan ben ik uit nostalgisch oogpunt stikjaloers. Ik gun ze geen rotgevoel, maar wel het besef dat games verder gaan dan louter vermaak en verdomd kunnen ontroeren.