Sony Bravia XR Master Series Z9J review - Ogen op de toekomst gericht
8K op het scherm én op het prijskaartje.
In zijn Sony Bravia Z9J review bekijkt Bruce of 8K-televisies het hoge prijskaartje al waard zijn.
Om meteen met de deur in huis te vallen: de Sony Bravia XR Master Series Z9J is een indrukwekkend staaltje televisietechnologie. Een 8K LED-LCD-scherm met 'full array local dimming', 4 HDMI-poorten, waarvan drie HDMI 2.1, een refresh rate tot 120hz, VRR-ondersteuning, HDR10, Dolby Vision, een reactiesnelheid van 6ms... Gamers die zich verdiepen in het optimaal spelen van hun games hebben zonet enthousiast vinkjes gezet op hun checklist qua features.
De Bravia XR Z9J heeft echter meer te bieden dan enkel een volledig aangevinkte checklist. De televisie is namelijk voorzien van Sony's XR Cognitive Processor. Zonder te verdwalen in een doolhof van technische en marketingtermen moet die chip met behulp van 'post-processing' via artificiële intelligentie de resolutie, het geluid, het contrast en de vloeiendheid van de beelden naar een hoger niveau tillen. Het maakt van de Z9J een interessante tv. Op veel vlakken is het de perfecte televisie, letterlijk het beste wat je op dit moment kunt kopen. Die gouden medaille heeft echter een grote keerzijde: de tv is zijn tijd ver vooruit. Daardoor tast je diep in de buidel voor een televisie die zijn ware potentieel mogelijk pas over enkele jaren vervult.
De Bravia XR Master Series Z9J is namelijk een 8K-televisie in een wereld zonder 8K-content. Toegegeven, op YouTube zijn verschillende demofilmpjes te vinden vol prachtige natuur- en stadsbeelden in die resolutie. Het zal echter nog lang duren voordat 8K-content echt mainstream wordt. Daar schiet de XR Cognitive Processor echter in actie. De chip schaalt content moeiteloos op van 4K naar 8K, en het resultaat is prachtig. Netflix, Disney+, Apple TV+ en natuurlijk UHD-Blu-raycontent behouden hun scherpte, en dat - dankzij het viervoud aan pixels - ook op veel grotere oppervlakte. Zo ziet Peaky Blinders er ook op het enorme scherm van 75" of 85" haarscherp uit. Een lust voor het oog, zeker in combinatie met het hoge kleurenbereik en de kleurenaccuraatheid van HDR10 en Dolby Vision.
Ook 4K is weliswaar nog niet de facto de standaard. Televisie-uitzendingen, blu-raydiscs, Netflix-abonnementen buiten de duurste 'tier', de meeste programma's en films op het Nederlandse Videoland, alle content op het Belgische Streamz ... Het is nog allemaal in 1080p. Om dat op een 8K-scherm te tonen, wordt het beeld maar liefst 16 keer uitvergroot. De XR Cognitive Processor toont hier dat het een sterk staaltje technologie is en maakt het beeld nog enigszins genietbaar. Maar mirakels bestaan niet, en door de enorme sprong is het resultaat beduidend minder scherp dan op een modern 4K-scherm. Het is op zulke momenten dat een 8K-televisie als de stap te ver aanvoelt, 'overkill' in een wereld waarin de overgang naar 4K nog gaande is.
Ook voor videogames is de 8K-resolutie geen uitgemaakte zaak. De PlayStation 5 en Xbox Series X zijn perfecte compagnons voor de Bravia Z9J. De televisie heeft dankzij de HDMI 2.1 poorten de mogelijkheid om games af te spelen in 4K aan 120 frames per seconde, en dat met Variable Refresh Rate (VRR). Daardoor is de 'frame output' van de consoles (PS5 ondersteunt die feature binnenkort) gesynchroniseerd met de weergave op het scherm. Het gevolg is zo goed als geen 'screen tearing' meer en gameplay die minder onder een onstabiele framerate te lijden heeft.
De consoles spelen games ook aan hoge resolutie af. Native 4K-gaming blijft voor de consoles nog een mooi streefdoel maar in de praktijk zorgt de interne upscaling voor een 4K-output die moeilijk van native 4K te onderscheiden is. Vervolgens neemt de XR Cognitive Processor het algoritmisch estafettestokje over tot de Z9J het in prachtig upscaled 8K naar je oogballen straalt. Haarscherp gamen aan hoge framerate met HDR10 op een televisie groter dan je eettafel; het is een ervaring waar je mond van openvalt.
Het eerdere patroon steekt echter terug de kop op wanneer je geen PlayStation 5 of Xbox Series X hebt. Kleine broer Xbox Series S ondersteunt nog een output van 4K maar rendert graphics aan een lagere resolutie dan de Series X. Daar moet de XR Processor dus een hoop van het zwaar werk leveren. En dat wordt enkel erger op consoles van de vorige generatie. De Nintendo Switch heeft het het zwaarst te verduren: Pokémon Legends Arceus draait docked op een resolutie van 900p, wat al een verdienstelijke resolutie is voor de Switch. Dat betekent dat de Z9J het beeld maar liefst 23 keer moet uitvergroten. Zoals eerder gezegd: de XR Processor is indrukwekkend, maar kan niet toveren. Het resultaat is een wazig boeltje dat onvermijdelijk als een downgrade aanvoelt.
Het is echter niet eerlijk om de Sony Bravia Z9J hierop af te rekenen. Content volgt een lange ketting voordat het je bereikt en de zwakste schakel heeft onvermijdelijk een impact. Met de Z9J levert Sony een televisie af die futureproof is, met alle toeters en bellen die je game-ervaring perfectioneren. Weliswaar op voorwaarde dat je de meest moderne apparatuur hebt om er ook effectief gebruik van te kunnen maken. Is de belofte van 8K het exuberante prijskaartje waard? Dat is iets tussen jou en je portemonnee.
De 75-inch variatie van de Sony Bravia XR Master Series Z9J werd door Sony een maand lang aan de redactie uitgeleend. De televisie werd uitvoerig getest met games op PlayStation 5, Xbox Series X, Xbox Series S, Xbox One X, PlayStation 4 en Nintendo Switch. Daarnaast werd ook content van streamingservices Amazon Prime Video, Apple TV+, Disney+, Netflix, Streamz, Videoland en VRTnu uitgeprobeerd.