Until Dawn review
Blijft nog lang door je hoofd spoken.
Het is een welbekend cliché in het slasher horror-genre: een stel Amerikaanse tieners wordt achternagezeten door een moordenaar en besluit dat het een goed idee is om zichzelf op te splitsen. Om het nog even erger te maken, gaat een van hen de trap af naar een donkere kelder. Vol frustratie kijk je naar de idioterie die zich afspeelt op het grote scherm. De adventure horror-game Until Dawn geeft je nu de kans om deze kansloze tieners heelhuids de aftiteling te laten bereiken.
Maar er is geen garantie dat de groep van acht vrienden uit hun nachtmerrie kan ontsnappen. En mochten ze vroegtijdig sterven, dan is er ook geen weg meer terug. Je moet met de gevolgen leren leven. Maar in vergelijking met games als The Walking Dead van Telltale Games zijn jouw keuzes niet zo zwart en wit. Zelfs de kleinste interacties hebben repercussies die de overlevingskansen van de groep sterk beïnvloeden. Ontwikkelaar Supermassive Games noemt dit systeem het Butterfly Effect; naar de chaostheorie waarin een kleine verandering grote consequenties heeft.
Waar je in veel games de illusie van keuze doorziet, blijkt het in Until Dawn authentiek. Een klein akkefietje tussen het stel Matt en Emily zet je wellicht op een pad ter verdoeming en een onschuldig grapje van de blaaskaak Mike kan het evenwicht compleet verstoren. De gevolgen die aan elke beslissing hangen zijn echter nooit te voorspellen. Zelfs het delen van cruciale informatie is niet altijd een verstandige keuze. De onderlinge verstandhouding van de vriendengroep speelt hierbij een belangrijke rol en kan het verschil maken tussen leven en dood. Laat je Chris zich als een onbeholpen schoft gedragen, dan hangt het zwaard van Damocles hem boven het hoofd.
Maar het onheil dat voor hem in het verschiet ligt, staat niet in steen gebeiteld. Er zijn namelijk gaandeweg diverse beslissingen te maken die een variabele uitwerking hebben op hoe scènes zich daadwerkelijk uitspelen. Het afvuren van een geweer betekent bijvoorbeeld dat je later geen kans krijgt om jezelf te beschermen. Maar het kan ook voorkomen dat je überhaupt niet in een deze situatie terecht komt. Het missen van een van de vele quick-time events kan tevens roet in het eten gooien. Dit leidt er niet alleen toe dat elke speelbeurt compleet anders kan zijn, maar dat jouw invloed ook werkelijk betekenis krijgt. Je betrokkenheid met de game is evenzeer de verdienste van het overtuigende verhaal.
Je kan Until Dawn een parodie noemen, maar daarmee doe je het geen eer aan. Hoewel de game zeer zelfbewust speelt met alle klassieke stijlfiguren, is het duidelijk dat de studio geeft om de soms wat domme tieners die in hun interactieve spookhuis ronddwalen. Hoe verschrikkelijk ze ook lijken te zijn, ze krijgen de kans om zichzelf te beteren en zelfs de held van jouw verhaal te worden.
Maar ongeacht wat voor pad ze ook bewandelen, ze zijn altijd menselijk. Achter elke oppervlakkige façade schuilt een onzekere tiener en onbaatzuchtige zelfopoffering komt uit onverwachte hoeken. Ze voeren natuurlijke gesprekken over liefde, verraad en schuldgevoelens. Dankzij de bijkomende sterke acteerprestaties is elke interactie geloofwaardig. Van het sneeuwballengevecht tussen Mike en Jessica tot het stuntelige contact tussen Ashley en Chris. Het komt oprecht over en spreekt erg tot de verbeelding.
Deze acht noodlottige tieners leiden je door donkere kelders en verlaten mijnen. Enkel bibberend belicht door een zwakke lichtstraal uit je telefoon. Er heerst een drukkende en gespannen sfeer; je weet nooit waar het gevaar vandaan komt. De keuze om met vaste camerastandpunten in de stijl van de oude Resident Evil-games te werken, brengt het geheel naar een hoger niveau. Je wandelt hierdoor niet alleen het immer beklemmende onbekende in, maar het speelt ook met jouw rol als toeschouwer.
Zo wordt je geconfronteerd met schrikmomenten die zich buiten het zicht van de personages afspelen. Dit kan een goed gepositioneerd skelet zijn, een scherm van een beveiligingscamera die eventjes van beeld verandert of een vluchtige blik op de psychopaat die je tussen een paar traptreden naar beneden ziet lopen. Het werkt ontzettend efficiënt en toont dat dit cinematische aspect van klassieke survival horror-games wel degelijk zijn plek verdient in het moderne klimaat.
Je perceptie wordt tevens sterk beïnvloed door de gesprekken die jij persoonlijk tussen de verschillende hoofdstukken door voert met de psychiater Dr. Hill. Hier worden je grootste angsten blootgelegd die later onverwacht opduiken. Niet alleen de personages in Until Dawn worden zo geconfronteerd met benauwende momenten, maar ook jij krijgt een aangemeten angstbelevenis. Deze sessies spiegelen ook regelmatig jouw acties in de game met antwoorden die je eerder hebt gegeven in een psychologische test. Voor iemand die zegt veel waarde te hechten aan loyaliteit is dat bijvoorbeeld tijdens het spelen niet altijd te merken. Dat zet je aan het nadenken.
De studio weet de hoge kwaliteit echter niet consequent te waarborgen. Door een complete omslag qua toon komt het verhaal in een onbedoeld cliché terecht. Eerst nog compleet zelfbewust, maar daarna vervalt het geheel in een zichzelf te serieus nemende plottwist. Het hevig leunen op vrij smakeloze Inheems Amerikaanse-thematieken en referenties is daarbij ook een smet op een tot dan toe verfrissende ervaring. Het is een lichte dooddoener voor een game die nagenoeg alle juiste noten haalt.
Until Dawn overtuigt op vrijwel alle fronten. Supermassive Games speelt niet alleen zeer zelfbewust met klassieke stijlfiguren uit het horror-genre, maar weeft dit ook samen met sterk geschreven personages en een drukkende sfeer. De belangrijke invloed van je keuzes maakt het daarbij een persoonlijke beleving die je bij elke ijzingwekkende stap betrekt. Hoe grimmig jouw verhaal ook eindigt, de uitkomsten blijven nog lang door je hoofd spoken.
Until Dawn is vanaf 26 augustus verkrijgbaar voor de PlayStation 4.