XCOM 2 review - Pluralis Majestatis
Pluralis Majestatis.
XCOM 2 is oneerlijk. Ontwikkelaar Firaxis heeft er echter nooit een groot geheim van gemaakt dat zijn nieuwste game niet altijd even aardig is. Zo is de verhaallijn van de game gebaseerd rond het idee dat je er in voorganger XCOM: Enemy Unknown niet in bent geslaagd om een invasie van buitenaardse wezens af te slaan. XCOM 2 start twintig jaar na deze beschamende nederlaag. De mensheid is vermorzeld, een coalitie van aliens regeert met ijzeren vuist en het XCOM-team is tot een minuscule guerilla-beweging verworden. Aan jou de taak om zowel jouw teams als de mensheid in ere te herstellen en het buitenaardse tuig van het galactische gazon weg te jagen. Dat klinkt als een onmogelijke opgave, maar slimme toevoegingen laten zien dat een underdogpositie ook zo zijn voordelen heeft.
Dat is het duidelijkst zichtbaar in de manier waarop je gevechten aangaat. In Enemy Unknown was je dikwijls op zoek naar kleine groepjes aliens die in een verre uithoek van de wereld een boerderij terroriseerden. In XCOM 2 zijn de rollen omgedraaid. Jij bent ditmaal het storend element, de agressor die op onverwachte momenten de openbare orde verstoort. Dit tactische voordeel heet Concealment, een soort onzichtbaarheidsmantel die je in staat stelt om verrassingsaanvallen op de ADVENT-troepenmacht van de aliens uit te voeren. Je begint vrijwel elk gevecht in Concealment, wat je altijd het gevoel geeft dat je een streepje voor op je tegenstanders hebt. Concealment speelt bovendien fantastische nieuwe tactieken in de kaart die in Enemy Unknown niet mogelijk waren.
Zo kan het volgende scenario zich op verschillende momenten voordoen. Drie van je vier XCOM-soldaten hebben zich in een vervallen flatgebouw verschanst, met hun wapentuig in de aanslag om een patrouille van ADVENT-troepen te verslaan. De vijand is zich totaal niet bewust van het feit dat je zo dichtbij bent. Het is wachten op de sluipschutter van het team, die zich op het dak van een nabijgelegen huis heeft verstopt. De sluipschutter legt aan en vermorzelt de Sectoid-leider van de patrouille met één schot. Je overige teamleden komen vervolgens één voor één in actie en maaien de overgebleven vijanden vakkundig neer. De laatste symfonie van je orkest des doods is voltooid. Niets is beter dan een perfect uitgevoerd plan.
XCOM 2 is tegelijkertijd erg onvoorspelbaar. Zijn voorganger stond er ook om bekend dat schoten niet altijd hun doel weten te vinden, maar Firaxis heeft besloten om die grilligheid nog verder door te voeren. Zo zijn alle omgevingen in de game willekeurig gegenereerd. Zelfs als je dezelfde missie opnieuw start, bestaat de kans dat je in een compleet ander gebied terechtkomt. Je kunt je nooit perfect op een bepaalde situatie voorbereiden of één strategie bedenken om een specifiek level te doorkruisen. Dat klinkt nadelig, maar het zorgt er tegelijkertijd ook voor dat je nooit last hebt van een cluster vijanden die altijd op dezelfde plek verschijnt en daardoor onverslaanbaar is.
Sterker nog: het willekeurige genereren maakt van XCOM 2 een veel interessantere game dan Enemy Unknown. In de eerste game heb je nog wel eens de neiging om steeds dezelfde tactiek te gebruiken. Een neergestorte UFO heeft namelijk altijd hetzelfde interieur, dus je weet op een gegeven moment precies in welke ruimtes zich de vijanden zich bevinden. In XCOM 2 is de UFO soms een schuur, of een paar stenen, of een beekje. Omgevingen veranderen continu, zelfs in verhaalmissies. Je wordt altijd gedwongen om voor elk level een nieuwe strategie te bedenken. In grote lijnen valt er vaak wel een plan van aanpak uit te dokteren, maar in de praktijk verandert er zo veel dat je vaak op je eigen aanpasbaarheid bent aangewezen. En dat maakt van XCOM 2 mentale gymnastiek op het hoogste niveau.
De aanwezigheid van een timer in veel missies spoort je vervolgens nog meer aan om je oude gewoontes te laten varen. Je hebt vaak geen tijd om rustig van cover naar cover te bewegen en op je gemak alle vijanden uit te schakelen. Zodra de vijand zich namelijk van jouw aanwezigheid bewust is, roept hij een eindeloze hoeveelheid versterkingen op. Dat klinkt als een vloek, maar het is tegelijkertijd een goed voorbeeld van de manier waarop een underdogpositie ook tot een voordeel kan leiden. ADVENT is vaak namelijk niet op jouw komst voorbereid. Als je een missie snel voltooit, dan bestaat de kans dat je het slechts tegen een relatief klein aantal bewakers hoeft op te nemen. Meer risico's nemen wordt hierdoor ook meer beloond dan in Enemy Unknown. En als je riskante tactiek slaagt, als alle alarmbellen vals blijken te zijn, dan voel je je de koning te rijk.
XCOM 2 frustreert. De game kruipt onder je huid en irriteert je met gemiste schoten, plotseling opduikende vijanden en lastige missiedoelen. Maar tegelijkertijd zegt XCOM 2: je kunt winnen, deze obstakels zijn te overkomen. Je krijgt gaandeweg het idee dat de game wil dat je een betere speler wordt. Omgevingen veranderen constant, maar leren je op den duur om overal op te anticiperen. Je groeit uiteindelijk in je rol als commandant en XCOM 2 groeit met je mee. In elk stadium van de game is er onzekerheid, spanning en uitdaging. Die mengelmoes smelt samen tot een ervaring in het strategiegenre die zich slechts zelden voordoet.
XCOM 2 is nu speelbaar op de pc en de Mac. Lees ook: XCOM 2 tips en XCOM 2 cheats.